Als expert op het gebied van bijenhouden krijgen we dagelijks veel vragen. Daarom hebben we een veelgestelde vragen sectie ingericht. Staat je vraag er niet tussen, neem dan contact op met het NBV-bureau via nbvbureau@bijenhouders.nl.
| Je kunt contact opnemen met een lokale vereniging in je buurt. Vaak is er een imker beschikbaar die het leuk vindt om een les te geven. Onze lokale verenigingen vind je hier: https://www.bijenhouders.nl/lokale-verenigingen/ |
| Je kunt contact opnemen met een lokale vereniging in je buurt. Vaak is er een imker beschikbaar die dit leuk vindt . Onze lokale verenigingen vind je hier: https://www.bijenhouders.nl/lokale-verenigingen/ |
Stichting BEI heeft speciaal voor het basisonderwijs leskasten over bijen gemaakt die je gratis kunt lenen. Het zijn heel interessante kisten geworden en geeft door middel van materialen en een handleiding duidelijk weer wat bijen voor de natuur en ook voor ons betekenen.
De stichting BEI heeft als doel de kennis over bestuivende insecten in het algemeen en van de (honing)bijen in het bijzonder bij kinderen en volwassenen, te bevorderen en te vergroten. Meer informatie vind je hier.
| Wij verkopen als landelijk bureau geen honing maar je kunt voor lokale honing verkoop informeren bij een van onze lokale verenigingen in je buurt: https://www.bijenhouders.nl/lokale-verenigingen/ |
U kunt voor bijenwas bijvoorbeeld terecht bij de imkershop.nl of Het Bijenhuis in Wageningen. Ook kunt u contact opnemen met een lokale imker vereniging bij u in de buurt en uw vraag stellen, soms zijn er lokale imkers die hun bijenwas verkopen. Onze lokale verenigingen vind je hier: https://www.bijenhouders.nl/lokale-verenigingen/
Zie je veel dode bijen in en voor de kast, terwijl er nog genoeg voer aanwezig is, dan kan bespuiting van een gewas een oorzaak zijn. Kijk voor meer informatie op www.nvwa.nl/onderwerpen/bijen-en-hommels/meld-bijensterfte-door-spuitschade
Bij het daadwerkelijk vaststellen van spuitschade neem je contact op met de Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit.
Helaas is het niet altijd te voorkomen dat je zieke e/of dode bijen aantreft in de kast. Er zijn veel factoren die een rol spelen als het gaat om de gezondheid van de bijen.
Klik hier voor meer informatie over bijengezondheid, het gezond houden van bijen en het stellen van een diagnose.
www.bijenhouders.nl/bijen-houden/bijengezondheid/
Het is altijd prettig om hulp te krijgen bij het stellen van een diagnose. De bijengezondheidscoordinatoren (BGC’ers) van de NBV zijn specialist op dit gebied. Neem contact op met een coördinator bij jouw in de buurt via:
mijn-nbv.bijenhouders.nl/mijn-nbv/leden/bijengezondheidscoördinatoren
Verder kunt u contact opnemen met werkgroep diagnose en bijengezondheid in uw regio: werkgroep diagnose en bijengezondheid WUR
Zij kunnen gerichter helpen ivm bijensterfte.
| Meer informatie over de basiscursus imkeren vind je hier: https://cursus.debijenhouders.nl/cursussen/basiscursus-imkeren |
| Meer informatie over al onze cursussen vind je hier: https://www.bijenhouders.nl/cursussen/cursusaanbod/ |
| Zomaar een bijenvolk aanschaffen zonder enige kennis van zaken hoe ermee om te gaan, is geen goede start. Een imker kan je het vak leren. Een cursus volgen is meestal een goede manier om bekend te worden met het imkeren. De NBV heeft het opleiden van imkers hoog in haar vaandel staan. Goed opgeleide leraren verzorgen tal van cursussen in het land. |
| Kijk voor het actuele aanbod op: https://cursus.debijenhouders.nl/cursussen/basiscursus-imkeren |
| Zodra de basiscursus wordt aangemeld door de lokale verenging is deze zichtbaar op de website. Wij hebben van te voren geen inzicht in welke lokale verenigingen een cursus gaan aanbieden. Houdt de website in de gaten voor het actuele aanbod: https://www.bijenhouders.nl/cursussen/cursusaanbod/ |
| Op de website staan bij de betreffende cursus de contactgegevens vermeld van de cursuscoördinator |
| De basiscursussen worden georganiseerd en gegeven door de lokale verenigingen zelf waardoor het progamma en de prijzen wat van elkaar kunnen verschillen. |
| Op de website pagina van de basiscursus kun je je aanmelden via het aanmeldformulier. |
| Op het moment dat de lokale vereniging de cursus voor het nieuwe jaar bij ons bekend maakt zetten wij deze op de website. De basiscursussen voor het nieuwe jaar komen er over het algemeen vanaf het najaar op te staan. |
Ben je enthousiast en wil je je bekwamen tot imker dan is de Basiscursus Imkeren wat voor jou. Een heel bijenseizoen theorie en praktijk. In het najaar, aan het einde van het seizoen, heb je dan een officieel NBV-diploma op zak. Misschien ben je dan zelfs al bezitter van een eigen bijenvolk dat je tijdens de cursus hebt verkregen en verzorgd. Bekijk hier ons actuele aanbod van basiscursussen: https://www.bijenhouders.nl/cursussen/cursusaanbod/basiscursus-imkeren/
De kennismakingscursus geeft in een paar theorie- en praktijkbijeenkomsten inzage in het bijenvolk en wat de rol van de imker is.
Kijk op onze website bij de kennismakingscursussen: https://cursus.debijenhouders.nl/cursussen/kennismakingscursus
De link om je Mijn NBV account aan te maken werkt bij jou niet. Dit komt omdat de link maar eenmalig geopend kan worden en deze bij hoogstwaarschijnlijk op de achtergrond al geopend is door bijvoorbeeld een virusscanner. Heel vervelend maar je kunt alsnog een Mijn NBV account aanmaken op de volgende manier:
Op het moment dat je op de link klikt die wij hebben gestuurd of direct gaat naar https://mijn-nbv.bijenhouders.nl/ kom jedirect in een inlogscherm. Je kunt nog niet inloggen want je hebt nog geen wachtwoord aangemaakt.
Je kunt een wachtwoord aanmaken door:
| Meld je aan als contactpersoon Aziatische hoornaar door te mailen naar het nbvbureau@bijenhouders.nl |
Zaaien in september levert het beste resultaat op. Het daarop bloeit er al iets, maar het jaar daarna beginnen ze pas echt tot hun recht komen. Vervolgens heb je er voor jaren amper omkijken naar. Een of twee keer per jaar gefaseerd maaien volgens het sinus maaiprincipe (http://edepot.wur.nl/404139) en hooien levert een geweldig drachtweide.
Zaadspecialisten in ons land zijn de Cruydt-Hoeck. https://www.cruydthoeck.nl/ of Boombol.com . Kijk maar op hun site en in de online catalogus met overzichten en adviezen.
Zie ook:
Bloembollen, met name de kleine botanische soorten, zijn uitstekende stuifmeelleveranciers voor honingbijen maar vooral ook voor andere, solitaire, bijen en hommels.
De crocussen en sneeuwklokjes zijn zelfs hele vroege bloeiers. Vaak te vroeg omdat insecten afhankelijk van de temperatuur, dan nog niet vliegen.
Een bloembollenmengsel van 5 of 6 soorten is aan te raden. JUB-Holland, waar de NBV mee samenwerkt, heeft een uitstekend bijen-mengsel dat een langdurige opeenvolgende bloei garandeert. Jub-Holland heeft een aparte website voor particuliere verkoop. Ga naar bloombol.com voor meer informatie.
Crocus, Chionodoxa, muscari, Fritelaria, anemoon, tulipa, enz… (allemaal verwilderings- en botanische soorten).
Bijen ervaren een nectar en stuifmeelgevende plant altijd als waardevol.
De 350 bijensoorten die er in Nederland leven hebben soms maar enkele bloemen nodig om een nestje te maken en daar hun nakomelingen in op te voeden.
Honingbijen vliegen ook op een stukje waar een paar bloemen staan …..
Maar een honingbijenvolk heeft natuurlijk we heel veel nectar en stuifmeel nodig….
Maar bedenk: elke postzegel is een deel van een totale verzameling.
Op onze site enkele tips: https://www.bijenhouders.nl/bijenwerk/dracht-en-biotoopverbetering
Hieronder een lijst met bijenplanten ….waar natuurlijk ook andere insecten, o.a. vlinders van genieten.
De geschikte bijenlokkers voor elke tuinfunctie
Onderstaande planten kunnen gebruikt worden in bloemborders, gazon, moestuin, groendak, kruidentuin of balkon, Voor het aantrekken van meer bijen in uw tuin.
Vegetatie voor bloemenborders
Achillea millefolium – Duizendblad
Ajuga reptans – Kruipend zenegroen
Aquilegia vulgaris – Wilde akelei
Ballota nigra – Stinkende ballote
Campanula persicifolia – Perzikklokje
Carduus nutans – Knikkende distel
Centaurea jacea – Gewoon knoopkruid
Centaurea scabiosa – Grote centaurie
Cichorium intybus – Wilde chicorei
Daucus carota – Wilde peen
Digitalis purpurea – Vingerhoedskruid
Dipsacus fullonum – Grote kaardebol
Echium vulgare – Slangenkruid
Eryngium campestre – Echte kruisdistel
Eupatorium cannabinum – Koninginnekruid
Lamium galeobdolon – Gele dovenetel
Leucanthemum vulgare – Gewone margriet
Lysimachia vulgaris – Grote wederik
Lythrum salicaria – Kattenstaart
Malva moschata – Muskuskaasjeskruid
Melilotus alba – Witte honingklaver
Melilotus altissima – Goudgele honingklaver
Melilotus officinalis – Citroengele honingklaver
Myosotis sylvatica – Bosvergeet-mij-nietje
Prunella vulgaris – Gewone brunel
Pulicaria dysenterica – Heelblaadjes
Pulmonaria officinalis – Gevlekt longkruid
Stachys byzantina – Ezelsoren
Stachys officinalis – Betonie
Stachys palustris – Moerasandoorn
Stachys sylvatica – Bosandoorn
Symphytym officinale – Gewone smeerwortel
Tanacetum vulgare – Boerenwormkruid
Vicia cracca – Vogelwikke
Vegetatie voor gazonnen/ bloembollen
Corydalis solida – Vingerhelmbloem
Crocus tommasinianus – Boerenkrokus
Galanthus nivealis – Gewoon sneeuwklokje
Hyacinthus orientalis – Hyacinth
Hypochaeris radicata – Gewoon biggenkruid
Lotus corniculatus – Gewone rolklaver
Muscari botryoides – Blauwe druifjes
Ornithogalum umbellatum – Gewone vogelmelk
Ranunculus acris – Scherpe boterbloem
Ranunculus ficaria – Speenkruid
Scilla non-scripta – Wilde hyacinth
Scilla siberica – Oosterse sterhyacinth
Taraxacum officinalis – Paardebloem
Trifolium pratense – Rode klaver
Trifolium repens – Witte klaver
Vegetatie voor moestuinen
Allium cepa – Ui
Allium porrum – Prei
Anethum graveolens – Dille
Barbarea vulgaris – Gewoon barbarakruid
Boraga officinalis – Komkommerkruid
Brassica napus – Koolzaad
Brassica rapa – Raapzaad
Foeniculum vulgare – Venkel
Fragaria vesca – Bosaardbei
Raphanus sativus – Radijs
Ribes nigrum – Zwarte bes
Ribes rubrum – Aalbes
Ribes uva-crispa – Kruisbes
Rubus fruticosus – Gewone braam
Rubus idaeus – Framboos
Sinapis alba – Gele mosterd
Vegetatie voor groendaken
Alyssum montanum – Bergschildzaad
Alyssum repens – Liggend schildzaad
Anthemis tinctoria – Gele kamille
Anthyllis vulneraria – Wondklaver
Aubrieta deltoidea – Aubretia
Campanula rotundifolia – Grasklokje
Hyssop officinalis – Hysop
Inula ensifolia – Alant
Sedum acre – Muurpeper
Sedum album – Wit vetkruid
Sedum reflexum – Tripmadam
Sedum telephium – Hemelsleutel
Sempervivum tectorum – Huislook
Vegetatie voor kruidentuinen
Allium schoenoprasum – Bieslook
Chelidonium majus – Stinkende gouwe
Lavendula angustifolia – Lavendel
Mentha aquatica – Watermunt
Mentha arvensis – Akkermunt
Mentha pulegium – Polei
Mentha rotundifolia – Wollige munt
Nepeta cataria – Kattenkruid
Origanum vulgare – Wilde marjolein
Rosmarinus officinalis – Rozemarijn
Salvia pratensis – Veldsalie
Salvia sclarea – Scharlei
Satureja hortensis – Bonenkruid
Stachys officinalis – Betonie
Thymus vulgare – Echte tijm
Verbena officinalis – IJzerhard
Vegetatie voor balkonplanten
Allium sphaerocephalon – Kogellook
Anthemis tinctoria – Gele kamille
Aubrieta deltoidea – Aubretia
Campanula glomerata – Kluwenklokje
Campanula rotundifolia – Grasklokje
Echium vulgare – Slangenkruid
Inula ensifolia – Alant
Reseda lutea – Wilde reseda
Reseda luteola – Wouw
Salvia sclarea – Scharlei
Sedum acre – Muurpeper
Sedum reflexum – Tripmadam
Sedum telephium – Hemelsleutel
Stachys byzantina – Ezelsoren
Thymus vulgare – Echte tijm
Inzaaien met eenjarige bloemen kan nog prima tot medio mei. Vochtige grond is wel een vereiste voor goede en snelle kieming.
Voor het zaaien van een duurzaam mengsel is september/oktober het beste tijdstip.
Kijk eens op de site van de Cruydt-Hoeck. https://www.cruydthoeck.nl/
Een appelboompje op 3-hoog wordt vrijwel zeker door bijen bezocht.
Er moeten natuurlijk wel bijen in de buurt zijn.
Een bijenhotel is ook zeer kansrijk als er in de omgeving voldoende drachtplanten en/of -bloemen zijn.
Een hotelletje dat in de handel is gekocht is voor 70% niet bruikbaar. Beter is er zelf een te maken met zeer eenvoudige middelen.
De hotelletjes van Natuurmonumenten zijn goed.
Toelichting: bij windbestuivers wordt de manier waarop de bestuiving plaatsvind aan het toeval overgelaten. Vooral in onze winderige omgeving leven onze bomen in de regel als katjesdragers. Katjes zijn snoeren van sterk vereenvoudigde bloemen, niet meer dan een schubje met één of twee meeldraden of gewoon een vruchtbeginsel zonder enige versiering.
Het overbrengen van stuifmeel gebeurt door de wind of door dieren: meestal insecten, maar ook wel door water, vogels of vleermuizen. Er zijn ook plantensoorten die zichzelf bevruchten. De zogenaamde windbestuivers produceren stuifmeel dat via de lucht op andere bloemen terechtkomt. Deze planten, zoals gras en allerlei bomen, hebben meestal onopvallende bloemen – ze hoeven niet de aandacht van bestuivers te trekken. Het stuifmeel dat door de wind verplaatst wordt kan hooikoorts bij mensen veroorzaken.
Soorten bestuiving
1 = zelfbestuiving 2 = buurbestuiving 3 = kruisbestuiving
Beantwoording:
De aantrekkelijkheid voor honingbijen van de te bestuiven gewassen wordt versterkt door kleur, geur, vorm en opbrengst. Daarnaast spelen ook factoren weersomstandigheden en afstand een belangrijke rol.
Een eigenschap van windbestuivers is dat ze kleine bloemen hebben die veelal gering geurend zijn. Daarbij is het vaak zo dat ze een nectar produceren die honingbijen, wanneer er voldoende ander dracht is, niet als eerste zullen halen.
We weten daarom niet of er (deels) populierenhoning of iepenhoning wordt gehaald. Wilgennectar daarvan is bekend dar deze windbestuiver wel aantrekkelijk voor honingbijen is, ondanks dat de katjes aanvankelijk onopvallend waren, worden ze zwaar van het stuifmeel geel gekleurd en toont het zijn aantrekkingskracht.
Samenvattend, windbestuivers zijn ook voor honingbijen aantrekkelijk, maar tonen dat minder dan kruisbestuivende gewassen. De keuze op basis van aantrekkelijkheid maken de honingbijen zelf. De omstandigheden zoals beschikbaarheid, afstand en weersomstandigheden spelen daarbij een rol.
Ga naar https://www.bijenhouders.nl/contact/meldpunt-bijenzwerm/ en kom in contact met een lokale bijenhouder. Hij/zij zal de zwerm, wellicht tegen betaling, ophalen.
| Kijk op onze website voor informatie over de Aziatische hoornaar: https://www.bijenhouders.nl/themas/aziatische-hoornaar/ |
Het verschil tussen een Europese hoornaar en de Aziatische hoornaar is met namen het verschil in kleur en afmeting.
Op de speciale pagina van de NBV vind je meer informatie over de hoornaars. https://www.bijenhouders.nl/themas/aziatische-hoornaar/
Heb je een Aziatische hoornaar gezien dan moet je deze melden op waarneming.nl/go/vespa-velutina
| Meld je waarneming met foto op https://waarneming.nl/go/vespa-velutina/?. Dit kan zonder account. |
|
| Je kunt contact opnemen met een lokale vereniging in je buurt om te informeren of een imker hier interesse voor heeft. Onze lokale verenigingen vind je hier: https://www.bijenhouders.nl/lokale-verenigingen/ |
Mocht je niet zeker weten of het honingbijen, solitaire bijen, hommels of wespen zijn, hieronder een korte beschrijving van de verschillende beestjes:
Solitaire bijen
Er zijn ook een aantal solitair levende bijen, soms goudgeel van kleur, die een paar weken onder de tegels van het terras of in de muur activiteiten ontwikkelen. Ze hebben maar een korte levenscyclus en doen geen kwaad. Ze huren als het ware een plekje voor hun nest en zijn snel weer verdwenen.
Honingbijen
Als het gaat om honingbijen zijn het honderden, vaak duizenden bijen. Het kan zijn in de vorm van een zwerm of wanneer ze permanent een huis hebben gevonden. Een permanent huis is vaak op een beschutte plek, zoals in de spouwmuur of in een schoorsteen. Als het gaat om een zwerm kun je een imker de zwerm laten ophalen.
Hommels
De bolgevormde hommels kraken wel eens een niet schoongemaakt vogelnestkastje in uw tuin. Ook zij zijn sociale insecten, halen stuifmeel en nectar maar (bijna) alleen voor direct gebruik. Het aantal diertjes blijf beperkt (max. 400, afhankelijk van de soort) en ze zullen zelden steken. Hommels zijn goedmoedige harde werkers en de soort is herkenbaar aan de streepjescode op hun vachtje. Een ongediertebestrijder inschakelen kan alleen als hommels of een hommelnest ernstige overlast veroorzaakt. Hommels zijn een beschermd soort en worden in veel gevallen niet bestreden. Zie ook deze website voor meer informatie: http://hommelnest.nl/verwijderen/
Wespen
Zelfs wespen zijn sociale insecten en goed herkenbaar aan hun kleur: fel geel met zwarte streepjes en een glad achterlijf. In de insectenwereld betekent geel gevaar, er zijn insecten die zich op deze manier gevaarlijker voordoen dan ze zijn. Met hun gladde angel kunnen ze meerdere keren steken, de angel breekt niet af zoals bij de bijen.
Weet je zeker dat het honingbijen zijn of twijfel je toch nog, kijk dan op onze website voor de dichtstbijzijnde lokale NBV-vereniging: https://www.bijenhouders.nl/lokale-verenigingen/. Zij zouden de situatie in het echt kunnen bekijken en u kunnen adviseren wat te doen.
Natuurlijk kun je een bijenwoning in je tuin plaatsen en de bijen daar laten leven zonder honing te oogsten. Het maakt de bijen niet uit of het een korf of een kast is , als het maar een holte is waarin ze beschermd zijn tegen de vijandige buitenwereld. Een bijenvolk legt honing- en stuifmeelvoorraden aan om over voedsel te beschikken als ze het in de natuur niet kunnen halen zoals in de winter of bij koud en nat weer.
Als de mens een bijenvolk alleen maar een woning beschikbaar stelt wordt het bijenvolk geconfronteerd met drie grote problemen. Het eerste is de vraag of de natuur genoeg voedsel zal geven om voorraden aan te kunnen leggen. Dit probleem kent het bijenvolk al eeuwen lang. Ook toen de natuur nog voor 100% natuur was, kwamen er in een verregende zomer bijenvolken om van de honger. Boeken uit de 18e eeuw berichten hierover.
Het tweede probleem is het zwermen van het bijenvolk. Zwermen is de natuurlijke manier van voortplanting en volksvermeerdering. Imkers verhinderen het zwermen omdat veel zwermen in de natuur omkomen van de honger. Bovendien zijn onze medeburgers niet blij met een zwerm in hun tuin, zelfs niet als ze het kunnen zien als een wonder van de natuur.
Dat veel zwermen in de natuur omkomen is voor moeder natuur een vorm van natuurlijke selectie. De natuur wil voortplanting en bekommert zich niet om het nieuwe leven, in dit geval een bijenzwerm.
Het derde probleem is een parasiet, de varroamijt. Alle bijenvolken hebben met deze parasiet te maken. Imkers bestrijden deze parasiet, hetzij met chemische dan wel met biologische vormen van bestrijding.
Niet bestrijden betekent meestal na kortere of langere tijd een ellendige dood van het bijenvolk.
Als je bijen in je tuin wilt hebben zonder honing te oogsten adviseren we je een basiscursus bijenhouden te volgen. Je leert dan omgaan met bijen en de bijen te ondersteunen om bij ziekte en gebrek aan voedsel te overleven. In goede jaren verzamelen de bijen genoeg honing en hoef je geen suiker bij te voeren, in slechte jaren help je de bijen met suikerwater. Klik voor het overzicht van NBV-basiscursussen Bijenhouden op de volgende link: https://www.bijenhouders.nl/cursussen/basiscursus
De regels omtrent het houden van bijen in de bebouwde kom verschillen per gemeente. Deze zijn vastgelegd in de APV = Algemeen Plaatselijke Verordening. Informeer daarom bij jouw gemeente of raadpleeg de gemeentewebsite.
Vraag 1: Bij onze stacaravan in Renesse hebben wij tijdens het snoeien van een rietstruik een hommelnest ontdekt. Wij willen de struik afvoeren, maar kan/mag dit zomaar?
Als je de struik weghaalt dan zal het hommelnest verloren gaan. Waarschijnlijk gaat het om de akkerhommel, die kleine nesten hebben. Het zo mooi zijn als je het verwijderen van de struik tot na september uit kunt stellen.Je kunt dan genieten van in en uitvliegen werksters met klompjes stuifmeel aan hun poten. Omdat de kolonie klein is verwachten we dat je er geen last van hebt. Eind september is er geen kolonie meer: de werksters, de oude koningin en de mannen zullen dan dood zijn. De jonge koninginnen hebben elders een plekje diep in de grond om te overwinteren.
————————————————–
Vraag 2: Ik wil een bamboe uit de tuin scheppen maar stuitte op een nest met hommels. Ik wil ze met rust laten en de bamboe er eventueel in het voorjaar verder uitscheppen. Kunt u mij aangeven wanneer ik dat veilig kan doen zonder de beestjes te storen?
Zodra het kouder wordt en er geen voedsel meer gehaald kan worden (te koud, geen bloemen) zullen de kolonies snel verdwenen zijn. Het verwijderen van de struik kan dus ook in de herfst, winter en het vroege voorjaar.
Hommels in de spouwmuur kunnen in eerste instantie mensen angstig maken.
De hommel is echter een vredelievend beestje dat niet agressief zal zijn, niet op zoetigheid afkomt en daarnaast volgens de wet beschermd is.
Een hommel in de spouwmuur zal geen schade aanrichten aan je isolatiemateriaal, ze wonen er alleen maar.
Wij adviseren altijd om het hommelvolkje rustig zijn gang te laten gaan en er vooral van te genieten. Tijdens het seizoen zullen de hommels overlijden in de natuur en aan het eind van het seizoen, in de herfst, zul je merken dat er steeds minder hommels in- en uitvliegen. Als we geen activiteit meer is bij de ingang van de muur, kun je er een fijnmazig roostertje voor óf in plaatsen zodat u er volgend jaar in ieder geval geen hommels meer in krijgt.
De Wageningen Universiteit heeft een goed artikel over dit fenomeen geschreven. Zie onderstaande link.
https://www.wur.nl/nl/nieuws/Dode-hommels-onder-lindebomen-normaal-voor-het-jaargetijde-.htm
Dit verschijnsel komt voor bij de lindebomen en honingbomen en betreft vaak de wat oudere, eigenlijk versleten, hommels, en ook bijen, die aan het eind van hun levenscyclus zijn gekomen.
Het bijenhotel is waarschijnlijk een kastje met ronde gaten (holletjes) dit is de kraamkamer voor een aantal solitaire bijen.
Het hier en daar ophangen van kraamkamers (bijenhotelletjes) voor solitaire bijen helpt een aantal soorten van de ruim 300 in ons land een beetje zich makkelijker te vermeerderen. Het is belangrijk dat de omgeving aan voorwaarden voldoet, zoals voldoende voedsel. Zijn de solitaire soorten in de omgeving aanwezig dan zullen ze ook de bijenhotelletjes wel weten te vinden om daarin de eitjes in de leggen.
Het bloemrijker maken van de omgeving met bij-vriendelijke planten is een eerste vereiste in ons land. Daar hebben alle bijensoorten baat bij, ook de honingbij.
Wanneer de dagen lengen en de temperatuur stijgt worden ook de wespen weer actief. De afgelopen dagen komen her en der berichten voorbij dat wespen nesten aan het bouwen zijn. Moet je deze nesten verwijderen? En hoe pak je dat aan? We leggen uit wat wespen doen en wat je tégen ze kan doen.
Wespen zijn nuttige insecten
Wespen kunnen hinderlijk zijn, maar het zijn ook hele nuttige dieren. De wesp is namelijk een alleseter die dode insecten opruimt en actief op andere insecten jaagt. Wespen kunnen enorme aantallen plaagdieren zoals muggen en vliegen wegvangen rond je huis en dat is fijn! Bovendien zijn wespen – net als bijen – erg nuttig voor de bestuiving van bepaalde planten.
Overlast door wespen
Wespen worden pas lastig voor mensen als hun normale voedsel op begint te raken. Meestal is dit aan het einde van de zomer: de wespenkolonies zijn dan op hun top qua aantallen en de wespen gaan op zoek naar suikers. Dat is het moment dat ze zich massaal op onze limonade en ijsjes storten! Aan het eind van de herfst sterft de kolonie weer af en gaat de koningin in winterslaap om rond begin mei weer een nieuwe kolonie op te starten. Lang niet alle soorten wespen veroorzaken overigens overlast: in ons land zijn dit met name de gewone wesp (Paravespula vulgaris), de Duitse wesp (Paravespula germanica) – beide ook wel ‘limonadewesp’ genoemd – en de enorme Hoornaar (Vespa crabro).
Bouwmeester wesp
Wespennesten zijn prachtige staaltjes architectuur en bouwkunde. De nesten worden gemaakt van papier dat wespen maken van fijngekauwd hout dat ze van bomen, schuttingen en oude takken afschrapen met hun krachtige kaken. Een groot wespennest kan wel uit 20.000 wespen bestaan, dus ga er zeker later in het seizoen voorzichtig mee om! Je vindt wespennesten vaak hangend op droge plekjes waar de wespen ongestoord hun gang kunnen gaan, zoals onder het dak van schuurtjes, langs een dakkapel, in vogelhuisjes maar ook onder de grond in muizengangen of in composthopen.
Zelf wespen bestrijden
Wespen zijn dus nuttige insecten, maar bij dreigende overlast is het raadzaam om in te grijpen. Want wespensteken kunnen gevaarlijk zijn, zeker voor mensen die allergisch zijn voor wespengif. Wespennesten zijn zelf te bestrijden mits je er gemakkelijk bij kunt. Lukt dat niet dan is het beter om een professionele wespenbestrijder in te schaken. De kosten vallen overigens reuze mee. Ga zeker niet lopen stunten want aangevallen worden door een razende wespenkolonie is levensbedreigend! Hoe ga je te werk als je het zelf wil aanpakken?
Stappenplan
Stap 1: Zoek het nest
Het nest vinden is vaak betrekkelijk eenvoudig: controleer dakranden, spouwmuren, molsgangen, muizenholletjes, vogelhuisjes etc.. Zie je ergens wespen naar binnengaan? Dan zit daar waarschijnlijk het nest. Kun je in eerste instantie niets vinden, volg dan de rondvliegende wespen. Dat kan wat tijd kosten want het nest kan een flink stuk verderop zitten.
Stap 2: Bepaal of je het zelf wil doen
Kan je er makkelijk bij? Hoe groot is het nest? Een nest zo groot als een sinaasappel is andere koek dan één met de afmeting van een voetbal… Bij twijfel altijd een professional inschakelen! Kijk bijvoorbeeld op www.wespen.nl voor een bestrijder bij jou in de buurt.
Stap 3: Gebruik de juiste middelen en zorg voor bescherming
Ga je het zelf proberen, neem dan de juiste voorzorgsmaatregelen. Wespen worden bestreden met gif dat verkrijgbaar is als spray of poeder. Een combinatie is vaak het meest effectief: eerst het nest volspuiten met de spray en een dag later het poeder gebruiken. Zorg voor voldoende bescherming: handschoenen, lange mouwen en lange broek of nog beter, een imkerpak.
Stap 4: De bestrijding
Wacht tot de zon onder is. Op dat moment zijn alle wespen in het nest en rustig. Spuit met de spray in de ingang van het nest en wandel rustig weg. Controleer de volgende ochtend of er activiteit is. Zo niet dan ben je klaar. Als er nog wat activiteit is spuit je ‘s avonds nog wat poeder in en rond de ingang.
Als na een paar dagen geen activiteit optreedt kun je het nest (mét handschoenen!) verwijderen en je verbazen over hoe mooi en delicaat het gemaakt is.
Heb je een kastje gemaakt voor wilde, solitaire bijen?
In dat kastje bevinden zich dan blokken hout met gaatjes en/of holle stengels. In die gaatjes en holten leggen solitaire bijen dan hun eitjes. In het voorjaar komen die solitaire bijen vanzelf naar deze nestkastjes toe om die te beleggen met eitjes. Verstandig is om zulke nestkastjes op te hangen in tuinen met bloemen zodat nestgelegenheid en voedsel vlak bij elkaar te vinden zijn.
Heb je een kastje gemaakt voor honingbijen?
Dan is het nog maar de vraag of zo’n kastje wel in de tuin mag zetten.
In veel plaatselijke verordeningen staat dat in de bebouwde kom het houden van honingbijen verboden is. Informeer eerst even bij uw gemeente.
Mocht het wel zijn toegestaan dan is het verstandig om zo’n kastje aantrekkelijk te maken voor honingbijen door daar raten in te hangen die al eens een keer zijn bebroed. Ook het smeren van propolistinctuur op de binnenwanden van het kastje is aantrekkelijk voor honingbijen. Honingbijvolken sturen altijd een aantal speurbijen uit om te zoeken naar plekken met voer en naar nestgelegenheden. Die speurbijen zullen zo’n kastje al snel vinden en als een volk in zwermstemming komt (mei, juni) dan is de kans groot dat een zwerm het kastje betrekt als nieuwe woonplek.
Het is sterk geadviseerd om een curus te volgen omdat er meer bij komt kijken. Kijk op https://www.bijenhouders.nl/cursussen/cursusaanbod/ voor alle basiscurussen.
Suikerwater is in principe prima voer voor bijen. In sommige situaties is suikerwater beter dan honing. Honing kan stoffen bevatten die zich ophopen in de endeldarm van een bij. Te denken valt aan eiwitten in heidehoning. Als in de winter de bijen niet kunnen uitvliegen door langdurige vorst komen ze in de problemen met die ballaststoffen in hun endeldarm en poepen ze de raten en hun zusters onder met hun uitwerpselen. Als dat ernstige vormen aanneemt overleeft het volk dat niet.
Als de imker aan het eind van de zomer een deel van de honing uit de volken haalt dan dient hij die volken wel voer te geven opdat de bijen de winter door kunnen komen. Daartoe geeft hij elk volk minimaal 10 kg suiker opgelost in water. Nu is er ook invertsuiker te koop in cans die 14 liter vloeistof bevatten met daarin opgelost 10 kg invertsuiker. Ook die invertsuiker is prima voor bijen, mits bij de bereiding van die invertsuiker geen hydroxymethylfurfural (HMF) is ontstaan. Dat kan gebeuren als het proces van inverteren bij een te hoge temperatuur verloopt. HMF is dodelijk giftig voor bijen. De fabrikant dient te controleren of de invertsuiker niet of maar heel weinig HMF bevat, maar dat gebeurt niet altijd. Enkele jaren geleden werd door een Belgische firma dergelijke invertsuiker aangeboden en gingen heel veel bijen, vaak complete volken, dood.
