Bijen zijn bestuivers. Als bestuivers zorgen bijen voor een grotere variatie in vruchten en zaden. Die dienen als voedsel voor allerlei dieren en mensen. Zo zijn onze appels en peren ontstaan doordat een bestuiver haar werk heeft gedaan. Dat geldt ook voor tomaten of koffie.
Bijen zijn veel in het nieuws omdat het al jaren niet zo goed gaat met ze. Soorten zijn zeldzaam geworden of zelfs uitgestorven doordat het leefklimaat in ons land enorm is achteruit gegaan.
We kennen in ons land ongeveer 350 verschillende soorten bijen, onderverdeeld in drie hoofdgroepen:
- Honingbijen – 1 soort
- Solitaire bijen – ongeveer 330 soorten
- Hommels – ongeveer 20 soorten
Op deze pagina informatie over de verschillende bijensoorten in ons land.
- Meer informatie is te downloaden in het Bijengidsje van Nederland Zoemt
- Over wespen en hoornaars zijn aparte informatiepagina’s beschikbaar.
Bijen zijn een heel belangrijke schakel in de voedselvoorziening
Alle bijensoorten zijn vriendelijke beestjes. Ze vliegen van bloem naar bloem op zoek naar voedsel: stuifmeel en nectar.
Bijen beschikken over een angel. Die wordt alleen ingezet als het volk waarin ze leven wordt belaagd, of als ze bijvoorbeeld per ongeluk tussen onze kleding bekneld komen te zitten. Dit is alleen het geval bij honingbijen en hommels. Van solitaire, wilde bijen valt niets te vrezen. Het angeltje wordt niet gebruikt of is te klein om er iets van te voelen.
Honingbijen
De meest voorkomende bijensoort is de honingbij. Anders dan de andere soorten zijn honingbijen het hele j
aar aanwezig, dus ook in de winter. Ze leven in grote volken van ongeveer 10.000 bijen in de winter tot 40.000 in de zomer. In het volk leeft de koningin, een grotere bij die eitjes legt. Haar aanwezigheid zorgt ervoor dat alles in het volk goed functioneert.
Wintervoorraad
Honingbijen verzamelen nectar net als alle andere soorten bijen. Maar ze halen veel meer dan ze dagelijks nodig hebben. Het overschot slaan ze op als honing in zelfgemaakte raten. Met de aangelegde voorraad kan het volk de wintermaanden overleven als het koud is en er geen bloemen zijn.
Imkers
Honingbijen kwamen vroeger in ons land in het wild voor. Door gebrek aan holle bomen en andere plekken om te kunnen wonen, plus het gebruik van bestrijdingsmiddelen, ziekten en te weinig voedsel, zijn er nagenoeg geen wilde honingbijenvolken meer.
Imkers houden bijen in kasten en korven. Eenvoudig voor de lol omdat ze gefascineerd zijn door het leven van het bijenvolk, of om ze in te zetten voor de bestuiving van allerlei voedselgewassen. Wil je meer lezen over honingbijen en imkers?
Zwermen
Bijenvolken groeien in het voorjaar enorm in aantal bijen. Wordt het volk te groot, dan splitst het zich door te zwermen. De helft van het volk vertrekt om elders een woonplek te vinden.
Lees meer over zwermen.
Solitaire bijen
Hoeveel soorten solitaire bijen er in ons land voorkomen weten we niet goed. Solitaire bijen, de naam zegt het al, leven alleen. Dus niet in een volk zoals de honingbij. Er zijn meer dan 300 verschillende soorten solitaire bijen. Het herkennen is niet eenvoudig. Sommige zijn ongeveer net zo groot als honingbijen, circa 1,5 cm, andere niet groter dan een paar millimeter. Bij solitaire bijen heb je alleen vrouwtjes en mannetjes, dus geen koningin.
Rode Lijst
De achteruitgang van vele solitaire soorten komt onder andere door de verarming van onze natuur en de te grote afstanden tussen de plekken met de juiste planten.
Meer dan de helft van de soorten staat op de rode lijst van bedreigde soorten.
Bijenhotel
De moederbij zoekt of maakt een nestgang, vaak in de buurt waar ze zelf ter wereld kwam. Ruim 100 soorten leggen hun eitjes bovengronds: in gaatjes in dode bomen of in muren, in afgestorven stengels van planten, noem maar op. Als die materialen niet voorhanden zijn, kunnen we deze bijen helpen met zogenaamde bijenhotels. Dit zijn echter geen overnachtingsplekken, maar kraamkamers. Pas het volgende jaar komen de nieuwe bijen tevoorschijn en begint de cyclus opnieuw. Meer informatie over bijenhotels.
Graafbijen
De andere ongeveer 200 soorten leggen hun eitjes in gangen in de grond. Zie je bijvoorbeeld op een klinkerbestrating in de zon allemaal hoopjes zand en bijtjes die grond in verdwijnen, dan zijn ze daar bezig met het regelen van hun nageslacht. Laat ze hun gang gaan.
Uitvoerige informatie over solitaire bijen is bijvoorbeeld te vinden op de website De Nederlandse Bijen of Bestuivers.nl
Hommels
Opvallend dicht behaard is een kenmerk van hommels. Ze zijn daardoor beter in staat zichzelf te verwarmen, waardoor ze ook bij lagere temperatuur al kunnen vliegen. In het voorjaar zie je alleen de forse koninginnen op zoek naar een nestplaats. Een maand of twee later komen haar dochters, de kleinere werktsters tevoorschijn. Er zijn ruim 20 soorten bekend in ons land, maar slechts een handjevol komt algemeen voor.
Hommels zijn uitstekende bestuivers voor allerlei soorten voedselgewassen en voor bijvoorbeeld tomaten zelfs onmisbaar.
Kleine familie in de zomer
Hommels zijn vriendelijke beestjes. Ze leven alleen in de zomer als volkje met een koningin, 50 – 100 werksters en een paar mannetjes. Alleen de koningin overwintert. In het vroege voorjaar komt ze al tevoorschijn op zoek naar een plek om een nest te maken. Dat kan in van alles zijn, afhankelijk van de soort. In de grond zijn, in een vogelhuisje of in een houtstapel. Het volkje sterft uit nadat in de zomer nieuwe koninginnen zijn uitgevlogen naar een overwinteringsplek.
Meer informatie over hommels is onder andere te vinden op Bestuivers.nl
