Aziatische hoornaar
De Aziatische hoornaar (Vespa velutina) komt van nature voor in Azië. Met een transport is de hoornaar een aantal jaren geleden in het zuiden van Europa aan land gekomen. In 2017 werd het eerste nest op Schouwen-Duiveland aangetroffen. In de jaren daarna hebben ze zich verder kunnen verspreiden en volgden er waarnemingen in Zuid-Holland, Noord-Brabant, Limburg, Gelderland en zelfs in Drenthe. Deze sterke uitbreiding, de bedreiging voor inheemse insecten en overlast voor de imkerij zorgden ervoor dat de soort nu voorkomt in Artikel 17 van de Invasieve Exotenverordening. Nederland is op basis van deze verordening verplicht de verspreiding van de Aziatische hoornaar tegen te gaan.
Wasmotten
In Nederland komen twee soorten wasmotten voor: de grote wasmot (Galleria mellonella) en de kleine wasmot (Achroia grisella) die voor bijenvolken een probleem kunnen vormen. Wasmotten maken vooral schade aan de raten die buiten het bijenvolk worden bewaard. De vrouwtjes leggen eitjes op de ramen of in de bijenkast in holten en spleten waar de bijen slecht bij kunnen om het op te ruimen. Larven van de wasmot voeden zich vooral op oude raten met cocons en uitwerpselen van de bijenlarven en stuifmeelkorrels, op kunstraat ontbreken deze voedingstoffen. Wasmotten eten zich gangen door het gehele raat waardoor hele wasraten worden vernield. Op het eind spint de larve een cocon en verandert de larve in een pop en vervolgens in een volwassen wasmot. De gehele cyclus van ei naar volwassen mot kan 6 weken tot 6 maanden duren afhankelijk van de temperatuur (geen ontwikkeling onder 9°C) en het voedselaanbod.
Bij het opslaan van raten buiten de bijenkast is het dus belangrijk om deze op de juiste manier te bewaren: Dat kan 1) heel erg luchtig en goed belicht onder een afdak met goede ventilatie tussen de raten of 2) juist heel goed afgesloten. Bouw hiervoor een toren van goed op elkaar passende broed en/of honing kamers en zorg dat deze goed afgesloten zijn. Bovenin de toren kan een bakje met ijsazijn geplaatst worden of verse bladeren van de walnootboom. Bij gebruik van ijsazijn zal de azijnzuurdamp de eitjes en volwassen motten direct doden maar niet de larven. IJsazijn bestrijdt naast wasmotten ook stuifmeelmijten, sporen van nosema en sporen van kalkbroed. Let bij het gebruik van ijsazijn wel goed op, dit middel kan brandwonden bij huidcontact, blijvend oogletsel bij oogcontact en bij inademing irritatie aan je luchtwegen en neusslijmvlies veroorzaken. De geur van de walnootboombladeren schrikken de wasmotten af en ze zullen er niet zo snel eitjes leggen.
Een andere methode om alle stadia van de wasmot te doden is door de raten een dag in de diepvries te leggen. Daarna laten drogen en in een afgesloten plasticzak op een vorstvrije plaats bewaren (niet geschikt voor raten met stuifmeel). Ook bij temperaturen boven de 50 graden (40 minuten) gaan alle stadia van de wasmot dood.
Bijen en wespen hebben gemeen dat ze tot de vliesvleugelen behoren en daarbinnen tot de angeldragers. Wespen hebben over het algemeen een slecht imago bij de imker en dat is jammer want de wesp is een nuttig dier en een onmisbare schakel in de voedselketen. Ze vangen muggen, vliegen en dazen en voorkomen daarmee insectenplagen.
Evenals de Europese hoornaar zal een wesp wel eens een honingbij vangen maar veel schade richten wespen niet aan. Zolang in het wespennest nog volop larven moeten worden gevoerd, zijn wespen vooral vleeseters. Naar voedsel zoekend ruimen ze dan vooral dode bijen op.
Wespen
Rond eind juli /augustus komen wespen op zoetigheid af. Het wespennest wordt kleiner en bij gebrek aan wespenlarven en daarmee ook de zoete afscheiding, gaan wespen op zoek naar zoetigheid elders. Een wesp kan dan proberen om bij de opgeslagen honing in de bijenkast te komen of een haalbij met nectar die terugkomt naar de kast proberen te vangen.
Wespen die de kast proberen binnen te komen, zullen veelal worden tegengehouden door de poortwachters of anders de bijenkast uitgewerkt worden. De imker kan het vlieggat verkleinen om het de poortwachters makkelijker te maken. Ook hier zullen wespen weinig schade aanrichten. Het ophangen van wespenvallen wordt dan ook ten zeerste ontraden. Mocht er een wespennest in de buurt zitten die overlast veroorzaakt dan kan deze ook op een diervriendelijke manier worden weggehaald, neem hiervoor contact op met de wespenstichting.
