Bladel

Het belang van bijen

 Beeldrecht: Peter Keulers

Bijen

Een bijenvolk bestaat uit een koningin die haar hele leven eitjes legt, mannetjes (darren) die alleen een rol spelen bij de bevruchting van de koninginnen, allerlei soorten werkers (vrouwelijke bijen) voor het schoonmaken van het nest (bijenkast of korf), temperatuurregulatie, ventilatie, voederen van de larven, verdedigen van het nest en bijen die water en voedsel halen.De ontwikkeling van een ei tot een bij duurt 21 dagen. Maar hoe ziet dat er nu in de praktijk uit. Net alleen de ontwikkeling van de bij is interssant om te zien maar u ziet ook de varoamijten in de cellen.

In het voorjaar, als het bijenvolk zijn maximale grootte bereikt, weten imkers het zwermen te voorkomen door de jonge bijen samen met de oude koningin een nieuwe nestplaats (kast of korf) aan te bieden. Het wonderlijke hiervan is dat de oude bijen zonder koningin achterblijven en dat door een uiterst ingewikkeld, zeer boeiend proces, larven die voorbestemd waren werkers te worden, uitgroeien tot koningin. De koningin die het eerste uitkomt, mag blijven leven. Dat is het meeste cruciale moment van het imkeren. Aan de hand van geluiden die door de koninginnen worden voortgebracht, het zogenaamde tuten en kwaken, kan een imker bepalen of er een koningin is geboren. Zodra dat het geval is worden de overige (grote) cellen waarin zich ongeboren koninginnen bevinden door de imker vernietigd. Als dit ingrijpen achterwege blijft, is de kans groot dat verschillende koninginnen er alsnog met een bijenzwerm vandoor gaan.

Een bij leeft ca. 6 weken. Gedurende het totale vliegseizoen (maart-september) moeten er daarom continu larven worden grootgebracht om het bijenvolk op peil te houden. Dat kan alleen als er voldoende stuifmeel  aanwezig is om een nieuwe generatie bijen van voedsel te kunnen voorzien. Een gezond bijenvolk bevat meer dan 50.000 bijen. Op jaarbasis hebben deze ca. 35 tot 50 kg stuifmeel en een veelvoud aan nectar nodig. Het eiwitrijke stuifmeel is noodzakelijk voor de ontwikkeling van de larve. Voor een goede ontwikkeling zijn verschillende soorten stuifmeel nodig om de volledige eiwitbehoefte van de bijen te dekken. Nectar is nodig voor de energievoorziening. Nadat de nectar 4 tot 6 keer is ingedikt door middel van verdamping. Wordt het als honing opgeslagen. Dit is een actief proces dat de bijen met hun vleugels teweeg brengen.Honing

Honingsoorten zijn streek gebonden. Elke honing heeft  een eigen smaak, geur en kleur. Omdat in een bijenvolk diverse bijen op verschillende plaatsen nectar verzamelen, kan in honing stuifmeelpollen van verschillende bloemensoorten voorkomen. De honing waarin van een bepaalde bloem relatief veel stuifmeelpollen zitten, mag de naam van die bloem dragen. Voor de meeste imkers in Nederland is het vaak niet mogelijk om een bepaalde honingsoort te oogsten, tenzij de bijen op voldoende monocultuurdracht hebben gestaan. Anders is dat met honingsoorten die op een industriële manier op de markt worden verhandeld en veelal op supermarkten worden verkocht. Deze honigsoorten worden door mengingen op smaak gebracht. De kwaliteit van honingsoorten van lokale imkers steekt met kop en schouders boven de industriële producten uit.

Het belang van bijen

De bijen en ook de hommels, zijn dé bestuivers bij uitstek en zorgen voor de bestuiving van ongeveer drie kwart van de land- en tuinbouwgewassen en van ongeveer 15% van de wilde planten – jaarlijks komt de economische waarde van de bijen in Nederland uit op ongeveer € 1 miljard, terwijl de land- en tuinbouw belangrijk bijdraagt aan het nationaal inkomen.

Wat kunt u doen

De bloemen in de wegbermen, in het openbaar groen en in onze tuinen vinden wij mooi. Een mooie tuin is een sieraad. Maar al deze bloemen en planten hebben dus ook een belangrijke functie in de voedselvoorziening van insecten en vooral van bijen.

U kunt dus helpen!

Eigenaren en beheerders van grond, maar ook bezitters van kleinere tuinen, kunnen dus een belangrijke bijdrage leveren aan het voortbestaan van bijen. De keuze van het zaadmengsel waarmee bermen worden ingezaaid en van de planten die in tuinen worden aangeplant, bepaalt de voedselvoorziening van bijen. Op de onderstaande websites is informatie te vinden over planten die een sieraad zijn in de tuin, bijdragen aan kleurrijke bermen en goed zijn voor bijen en andere insecten.

  Beeldrecht: Peter Keulers