Bekijk profiel
Nieuws
| Nieuws | Gedrag van en steken door bijen, wespen en hommels In het voorjaar zie je zelden een wesp, maar in augustus des te meer. Dat komt door de wijze van voortplanting en die verschilt nogal van die van honingbijen. Ook hommels worden vaak voor bijen aangezien en dat is ook te begrijpen, want er zijn duidelijke overeenkomsten. Honingbijen, hommels en wespen behoren tot de sociale insecten, die staten vormen. Maar er zijn veel meer verschillen. Het belangrijkste verschil is dat honingbijen zomer en winter in een kolonie leven, maar dat bij de hommels en wespen alleen de koninginnen overwinteren. Een ander verschil is het verzamelen van voedsel: hommels en honingbijen zijn vegetarisch en bezoeken uitsluitend bloemen. Wespen zijn carnivoren. Ze eten ook dode insecten en verder alles wat zoet is. Er zijn 2 wespensoorten die mensen lastig vallen, dat zijn de gewone wesp en de Duitse wesp. Zij komen ook graag af op de boterham met jam en de limonade die wij hen op het terras zo royaal aanbieden. Waarom juist wespen in augustus Als de koninginnen van de hommel en de wesp in het voorjaar uit hun winterrust komen, gaan ze op zoek naar een geschikte nestgelegenheid en zij moeten dan alles alleen opknappen: bouwmateriaal verzamelen en bewerken, eitjes leggen, voedsel voor de larven verzamelen en het broed verwarmen. Pas als de eerste werksters uitlopen, krijgen ze assistentie. Dan gaan de werksters voedsel en bouwmateriaal verzamelen en cellen bouwen en de koningin kan zich ten slotte beperken tot alleen eitjes leggen. Dan kan het volkje groeien en hoe meer werksters, hoe sneller de groei. In de nazomer wordt het hoogtepunt bereikt en dan is het volk in staat om nieuwe koninginnen te kweken. Die worden bevrucht en zoeken dan weer een plekje om te overwinteren. De rest van het volk gaat geleidelijk dood als de nachten kouder worden. Exit hommels en wespen, maar de nieuwe opgang zit al veilig verscholen. Een typisch voorbeeld van opgang, bloei, ondergang en wederopstanding. Hommel- en wespenvolken kunt u best ongemoeid laten, want ze sterven vanzelf uit en komen niet meer terug. Maar een wespennest in de tuin kan hinderlijk zijn. Maar die steken! Inderdaad, ze kunnen alle drie steken, maar als ze het doen is het steeds onze schuld. Als wij bedreigd worden, verdedigen wij ons ook. Honingbij en hommel steken alleen als wij hun woning verstoren of op ze gaan zitten. Want als ze op bloemen vliegen, hebben ze geen enkele belangstelling voor ons. Met wespen ligt het wat moeilijker. Die krijgen steeds meer behoefte aan zoetigheid naarmate de organisatie van het volk ineenstort. In augustus/september dus. Tot die tijd haalden ze die zoetigheid uit de bloemen en vruchten. Nu moeten ze die elders zoeken. En dan worden onze gebakjes en limonade erg verleidelijk. Wij lokken ze daarmee naar ons toe en als ze komen, gaan wij slaan. Een wesp zal nooit spontaan een mens steken! Probeer daarom de zoetigheid wat af te dekken of lok de wespen naar een andere hoek van de tuin met een bierflesje met een beetje bier en wat honing, zodat het lekker gaat gisten. Succes verzekerd! Probeer te voorkomen dat wespen tussen kleding en huid terechtkomen. Als ze bekneld raken, is de kans groot dat ze steken. Zijn steken gevaarlijk? Wel pijnlijk, maar gevaarlijk slechts voor een enkeling. Alleen die zeldzame gevallen worden breed uitgemeten en dat veroorzaakt onze paniekreacties. Insectensteek (Bijen, Wespen, Hommels) Mocht u na een steek ademhalingsmoeilijkheden krijgen of een reactie krijgen op het hele huidoppervlak, ga dan direct naar de polikliniek van een ziekenhuis. Vaak, als er wordt geroepen ”ik ben door een bij geprikt” is er geen sprake van een bij, maar van een wesp. Een bij heeft helemaal geen interesse voor de mens, behalve misschien als je op blote voeten in het gras loopt en er bloeit klaver – een bij of een hommel bezoeken de klaver en als je er op gaat staan, dan prikken ze. We hebben 6 soorten wespen in Nederland, maar 2 soorten ervan plagen mensen dat zijn de Vespula Vulgaris (gewone wesp) en de Vespula Germanica (Duitse wesp), ook wel de “limonadewesp” genoemd. Wespen gaan in augustus en september en soms tot in oktober op zoek naar zoetigheid en komen dan bij mensen op het terras, wat als héél vervelend kan worden ervaren. Maar wespen hebben zeker nut, ze ruimen heel veel insecten op. Wespen zijn namelijk vleeseters, bijen en hommels zijn daarentegen vegetarisch en leven van nectar en stuifmeel. Wat stel je vast bij een insectensteek?
Bij een ernstige (allergische) reactie:
Wat doe je bij een insectensteek?
Hulp bij een ernstige (allergische) reactie:
In medische kringen wordt een onderscheid gemaakt naar de ernst van de allergische reactie volgens de schaal van Müller. Graad I Symptomen van de huid zoals jeuk, ontstaan van galbulten, rode jeukende bultjes over het hele lichaam. Roodheid kan ook verspreid over het hele lichaam voorkomen. Graad II Graad I plus zwelling van bijvoorbeeld oogleden, lippen, tong, keel. Misselijkheid, braken, licht gevoel in het hoofd. Graad III Graad I + II plus ademhalingsproblemen, ernstige kortademigheid. Graad IV Graad I + II + III met bewusteloosheid, verlaagde bloeddruk en shock. Na een steek kan iemand direct heftig reageren (graad III en IV), maar ook kan een aanvankelijk normale reactie (graad I en II) later overgaan in een heftige reactie. Blijf dus opletten als u gestoken bent. Bijen zijn sociale insecten, ze leven in een strak georganiseerd volk.Een bijenvolk bestaat uit een koningin, werksters en darren. In elk volk is maar een koningin en zijn er wel 50.000 (tot soms 80.000) werksters aanwezig. Een koningin wordt door darren bevrucht tijdens de bruidsvlucht. Zij legt gedurende het voorjaar en de zomer elke dag tot een maximum van 1500 eitjes. Uit bevruchte eitjes ontstaan werksters (dit zijn ook vrouwelijke dieren) en uit onbevruchte eitjes ontstaan darren.
Een koningin(*)met haar hofhouding. Hoe wordt de koningin bevrucht? De jonge koningin maakt na de geboorte, in de eerste twee weken van haar bestaan, de zogenaamde bruidsvlucht. Deze wordt voorafgegaan door enkele oriëntatie- en verkenningsvluchten dicht bij het nest. Ze gaat tijdens de bruidsvlucht naar de darrenverzamelplaats, die in elke regio een welbepaalde en vaste plaats is. Dat is verwonderlijk, want zowel darren als koningin zijn nog nooit eerder naar deze plaats geweest. Ze zal de aandacht van de mannetjes trekken dankzij een feromoon (chemische lokstof). De darren vliegen meestal op een hoogte van 10-40 meter in een bolvorm met staart, waarin een bepaalde hiërarchie heerst, en reageren op die hoogte op de lokstof om te paren met de koningin.
Een tiental levenskrachtige darren mag met de koningin hoog in de lucht paren. Na de paring sterven de darren doordat ze hun bevruchtingsteken bij de koningin achterlaten.Tijdens deze zogenaamde bruidsvlucht stapelt ze de miljoenen zaadcellen, voldoende voor heel haar leven (dat is ongeveer 4 à 5 jaar) op in haar zaadblaasje. Na de bevruchting keert de koningin terug naar het nest waar de werksters, paniekerig om haar afwezigheid, haar opwachten aan de ingang en haar terug naar het nest lokken. Ontwikkelingsstadia Bijen maken verschillende ontwikkelingsstadia door van ei tot volwassen bij. Nadat de koningin een eitje in een cel van een raat heeft gelegd kijkt ze er verder niet meer naar om. De verzorging van het eitje en de larve die daaruit onstaat is voor de werksters. Deze voorzien de larve van voedsel (eiwitten die afkomstig zijn van het stuifmeel dat haalbijen verzamelen en suikers afkomstig van nectar). Als de larve volgroeid is dan wordt met was de cel afgesloten en verpopt de larve. Uit deze pop komt een volwassen bij tevoorschijn.
Hoe overwinteren honingbijen? Bijen overwinteren als volk, in tegenstelling tot wespen en hommels waarvan alleen de koningin overwintert. De darren zijn in de winter niet nodig (er vliegt toch geen maagdelijke koningin om te bevruchten), daarom worden in september de darren uit het volk gejaagd of doodgestoken (dit is de zogenaamde darrenslacht). Als de temperatuur daalt kruipen de bijen dichter op elkaar en bewegen hun vliegspieren. Hierdoor blijft het in een nest altijd warm. In de grafiek is te zien dat de buitentemperatuur tot onder het vriespunt kan zakken, terwijl de bijen het tot zo’n 30C warm kunnen houden.
Zwermen
Communicatie
00:00 00:00 |
koningin
werkster 
dar
Een zwerm is een deel van een bijenvolk dat de kast heeft verlaten om een nieuwe nestplaats te zoeken. Als een volk in het voorjaar en de vroege zomer zoveel is gegroeid dat de ruimte in de kast te klein wordt dan worden er jonge koninginnen ‘aangezet’. Zodra een jonge koningin haar komst aankondigt (met geluidssignalen – “tuten” en “kwaken” – die je in onderstaand geluidsfragment kunt horen) dan vertrekt de oude koningin met een gedeelte van het volk om een nieuwe nestplaats te vinden. Deze zwerm strijkt eerst neer op een tak niet ver van het oude nest. Vandaar gaan verkenners op zoek naar een geschikte plek voor het volk. Als dat is gevonden neemt de zwerm daarin zijn intrek. Een zwerm die in een boom of struik aan een tak hangt blijft daar dus maar een paar uur zitten. Als gedurende die tijd een imker wordt gewaarschuwd dan kan hij vrij eenvoudig de zwerm vangen en de bijen met een kast van een nieuw onderkomen voorzien.
Om de werkzaamheden in een volk in goede banen te leiden is 
