Bedreiging bestuiving en fruitteelt
De Nederlandse fruitteelt (NFO), Zaadteelt (Plantum), en Tuinbouw (LTO) is voor een groot deel afhankelijk van bestuivingsdiensten. Geschat wordt dat de meerwaarde van deze bestuivingsdiensten geleverd door honingbijen 2,41 miljard euro op jaarbasis in Nederland bedraagt. Bovendien komt 70% van de wereldwijd gebruikte groentezaden direct of indirect van zaadbedrijven gevestigd in Nederland. Bestuiving is noodzakelijk voor zaadproductie en onderzoek. Daarom is de rol van de Nederlandse bijenteeltsector in de bredere economie van het allergrootste belang.
Zonder imkerij wordt ook de bestuiving door gehouden hommels bemoeilijkt. Bedrijven die zich bezighouden met het kweken van hommels in Nederland (zoals Koppert en Biobest) kweken hun hommelvolken grotendeels op met stuifmeel gewonnen in de natuur door honingbijen. Jaarlijks wordt door dit soort bedrijven naar schatting 250.000 kg stuifmeel gebruikt. De verkoopwaarde van hommelvolken is naar schatting 4 miljoen Euro/jaar.
Bovendien heeft de Aziatische hoornaar krachtige kaken en knaagt zowel aan beschadigd als aan gaaf fruit en vormt daardoor een bedreiging voor de fruitteelt. Vooral fruit zoals appels, peren, perziken, vijgen en druiven staan op het menu. Volgens de fruittelersorganisatie in Galicië (Spanje) tasten hoornaars al zoetere appelrassen aan voordat deze rijp zijn. Deze organisatie roept op om eerder- nog voordat de appels rijp zijn- en vroeg in de ochtend te plukken als de hoornaars nog niet actief zijn, geen valfruit te laten liggen om te voorkomen dat wespen worden gelokt en voorzichtig te zijn bij het plukken. In Frankrijk zijn er wijngaarden waar druiven alleen nog s ’nachts geplukt worden omdat plukkers anders teveel gestoken worden. Op basis van de ervaringen in de zuidelijke landen is de verwachting dat naast de appels en peren ook teelten van zacht fruit zoals blauwe bessen, frambozen, aardbeien, rode bessen veel overlast gaan krijgen van vraatschade door Aziatische hoornaars in Nederland.
Bedreiging biodiversiteit
Een nest Aziatische hoornaars consumeert in één seizoen gemiddeld 11,3 kilogram wat neerkomt op 100.000 insecten. Uit diverse onderzoeken blijkt dat de Aziatische hoornaar een brede variatie aan insecten op het menu heeft staan: gemiddeld 38,1% honingbijen, 29,9% vliegen, 19,7% sociale wespen en de rest andere prooien. In nesten van de Aziatische hoornaars werden maar liefst 159 verschillende soorten prooien geïdentificeerd. Dit betekent dus dat 61,9% van de gevangen insecten andere soorten zijn dan honingbijen die als voedsel dienen voor de larven van de Aziatische hoornaar.
Dit is een aanzienlijke belasting voor de inheemse biodiversiteit. Naast directe consumptie, concurreert de Aziatische hoornaar met andere insecteneters zoals vogels, hagedissen, amfibieën, spinnen en verschillende insectensoorten die insecten eten. Bovendien zal het voedselpatroon van de Aziatische hoornaar verschuiven mochten imkers massaal gaan stoppen vanwege de impact van deze Aziatische hoornaar. Hierdoor kan de druk op andere soorten groter worden en het natuurlijk evenwicht verder verstoord raken.
Een laatste punt is dat initieel onderzoek laat zien dat Aziatische hoornaars het gedrag van bestuivers verstoren met een minder goede bestuiving als gevolg.
Bedreiging volksgezondheid
Vooral laaggelegen nesten zoals in heggen, overkappingen, schuren en andere beschutte plekken vormen een risico voor steekincidenten. Dat kunnen primaire nesten zijn maar ook grotere zomernesten, want in ongeveer 30% van de gevallen wordt er geen zomernest gemaakt hoog in de boom. Aziatische hoornaars vertonen een bijzonder defensieve reactie binnen een straal van 3 meter vanaf het nest; dit kan problemen veroorzaken bij nesten in de publieke ruimte en voor groenwerkers die nesten in de heggen kunnen aantreffen tijdens bijvoorbeeld hun snoeiwerk. Ook kan het zijn dat een nest uit een boom valt door een storm of een droge zomer omdat een tak het gewicht van het nest niet meer kan dragen. Het gif van de Aziatische hoornaar werkt tevens als alarmferomoon, wat kan leiden tot talrijke steken. In Spanje wordt de incidentie van anafylactische schok door steken al gezien als een groeiend probleem. De Aziatische hoornaar kan echter ook slachtoffers maken niet door allergische reacties maar direct door de toxische werking van het gif wat kan leiden tot acuut nierfalen. Naast steken projecteert de Aziatische hoornaar een vloeistof richting de ogen waarvan bekend is dat deze voor irritatie en langdurige pijnklachten kan zorgen. In Bretagne is afgelopen september iemand overleden en zijn vier anderen gehospitaliseerd na een aanval door Aziatische hoornaars omdat zij tijdens een wandeling te dicht bij een nest kwamen. Het is niet denkbeeldig dat dit in Nederland ook voor gaat komen.
Bedreiging imkerij
Honingbijen vormen met gemiddeld 38% een belangrijk onderdeel van het menu van de Aziatische hoornaar. Door verstoring van het vlieggedrag treedt foerageerverlamming op waardoor er onvoldoende nectar en stuifmeel wordt binnengehaald. Als gevolg daarvan verzwakken bijenvolken en komen de winter niet goed door. Volgens modellen in Frankrijk zou dit tot 29,2% meer wintersterfte kunnen leiden wat overeenkomt met een verlies ter waarde van 30,8 miljoen euro.
In zuidelijke landen zijn al veel imkers gestopt met het houden van bijenvolken vanwege de impact van de Aziatische hoornaar. Ook in Nederland is de druk van de Aziatische hoornaar merkbaar. Imkers in Terneuzen hebben hun bijenkasten verplaatst naar elders omdat de druk van de Aziatische hoornaars te hoog werd en de bijenvolken anders niet zouden overleven.
