Varroamijt
De Varroamijt (Varroa destructor) is een massaal voorkomende parasiterende mijt op de honingbij. De mijt is in 1983 voor het eerst in Nederland waargenomen, sindsdien heeft deze zich over vrijwel alle bijenvolken verspreid. De varroamijt kan zo massaal in een bijenvolk voorkomen dat het wordt verzwakt, niet in staat is een goede winterpopulatie te ontwikkelen en sterft. Vaak al voor de winter zijn intrede doet. Lees mee over de varroamijt op de website van Wageningen University & Research.
De varroamijt is een belangrijke oorzaak van de hoge wintersterfte in ons land. Beperkte dracht, met name in de periode dat de winterbijen tot ontwikkeling komen, en het grootschalig gebruik gewasbeschermingsmiddelen geven het door varroa verzwakte volken de nekslag.
Overal ter wereld wordt er inmiddels hard gewerkt aan de selectie en teelt van zogenaamde varroaresistente bijen. Deze VSH-bijen (Varroa Sensitive Hygiene) zijn in staat broed (larven) met mijten te herkennen en vervolgens zelf op te ruimen. Daarmee houdt het volk doorlopend zelf het aantal mijten op een acceptabel niveau. Door de actieve selectie is het varroaresistente gedrag van de bijen is verankerd in de genen. Simpel gezegd geeft de koningin geeft die genen door aan de werksters.
Met de inmiddels opgedane ervaring van onder andere de Nederlandse organisatie Arista Bee Research gaat de selectie op VSH-bijen gaat steeds beter. Het duurt echter nog een aantal jaren voordat iedere bijenhouder over bijen met de VSH-eigenschappen kan beschikken. Tot die tijd moeten imkers via een uitgekiende methode en met behulp van een aantal natuurlijke bestrijdingsmiddelen de besmettingen binnen het volk op een acceptabel laag niveau zien te krijgen en te houden.
De varroamijten zijn (nog) niet weg te denken uit de bijenvolken. Een veel gebruikte methode voor het terugdringen van het aantal parasieten in de volken, de drietrapsbehandeling, staat uitvoerig beschreven in de brochure Effectieve bestrijding van varroa van bijen@wur, gratis te downloaden.
De drietrapsbehandeling bestaat uit:
- Voorjaar – laten ontwikkelen en vervolgens wegnemen darrenbroed.
- Juli t/m september – behandelen met mierenzuur, thymolproducten of een samengesteld goedgekeurd product.
- December – eenmalig druppelen met oxaalzuuroplossing rond de kortste dag.
Volgens artikel 108 van de EU-richtlijn 2019/6 moet de toediening van diergeneesmiddelen bij voedselproducerende dieren geregistreerd worden en herleidbaar zijn tot 5 jaar terug. Middelen ter bestrijding van de varroamijt, ook organische, worden gezien als diergeneesmiddel. Dit betekenen dat we als imkers diverse informatie moeten opnemen in onze administratie. Met dit Excelformulier is de administratie makkelijk en overzichtelijk bij te houden.
Onderstaande informatie is verplicht.
a) de datum waarop het geneesmiddel voor het eerst aan de dieren is toegediend – Toepassingsdatum
b) de benaming van het geneesmiddel – Soort dierengeneesmiddel
c) de hoeveelheid van het toegediende geneesmiddel – Toegepaste hoeveelheid/ wijze
d) de naam of handelsnaam en de woonplaats of maatschappelijke zetel van de leverancier – Leverancier
e) de aankoopbewijzen van de geneesmiddelen die zij gebruiken
f) de identificatie van het behandelde dier of de behandelde groep dieren – Volk/afleg nr.
g) de naam en de contactgegevens van de dierenarts die het geneesmiddel heeft voorgeschreven, indien van toepassing
h) de wachttijd, zelfs als die nul is – Wachttijd in dagen
i) de duur van de behandeling – Toepassingsdatum
Varroa Sensitieve Hygiëne (VSH)
Een meer gevorderde manier van varroabestrijding is door middel van teelt actief te selecteren op Varroa resistentie van de bijen (zoals hierboven beschreven). Het onderzoek naar varroaresistentie bij honingbijen is in volle gang en er worden hoopvolle resultaten geboekt. Voor beginnende imkers is het om de drietrapsbehandeling van Bijen@wur aan te houden.
Gevorderde imkers die zich willen toeleggen op de selectie en teelt van VSH-bijen wordt geadviseerd om de cursus koninginnenteelt te volgen.
Winter-APK voorkomt onnodige sterfte
Het is bewezen is dat sterke volken inwinteren onnodige wintersterfte voorkomt. Is een volk te zwak? (minder dan 5000 bijen) dan is verenigen een oplossing om de hoeveelheid bijen op niveau te krijgen.
Bij een aantal van 5 of 6 straatjes in een spaarkast spreken we van een middelmatig sterk volk. Bij meer dan 6 straatjes van een sterk volk en bij minder 5 straatjes van een zwak volk. Deze winter APK-check heeft een redelijk voorspellend karakter op de winteroverlevingskansen van een volk.
Bij minder dan 5 straatjes is het geadviseerd om zwakke volken samen te voegen.
